‘Van oorsprong overheersen de mannen in de vogelwereld. En dan heb ik het niet alleen over de bebaarde, grijze 55-plusser in camouflagekleuren (mezelf incluis) die je veel vaker in het veld aantreft dan zijn vrouwelijke tegenhanger.
Felgekleurde mannetjes
Ook onder de vogels zelf zijn de mannen op allerlei manieren dominant. Het blauw van de blauwborst, het geel van de gele kwikstaart en het wit van de beflijster zijn feller bij de man. En hoe feller, hoe populairder bij de vrouwtjes. Deze soorten zijn (nu, medio april) alle drie in het Midden-Delflandgebied te zien. De zeldzame beflijster zag ik deze week voor het eerst in de Holierhoekse polder. Ik had geluk: het waren er meteen vijf tegelijk.
Emancipatie
Sommige vogelsoorten zijn hun tijd vooruit en doorbreken het klassieke rollenpatroon. Bij franjepoten bijvoorbeeld zijn de vrouwtjes mooier en feller gekleurd dan de mannetjes. Ook baltsen de vrouwtjes en komen ze samen in troepen om om mannetjes te vechten. En het mannetje maakt het nest, broedt de eieren uit en past op de jongen.
Mannen in vogelnamen
Ook in de namen van vogels zijn de mannetjes dominant: er zijn meer vogelnamen die verwijzen naar mannen dan naar vrouwen. Naast de baardman, de goudhaan en de kemphaan zien we in ons gebied de winterkoning en af en toe een kwartelkoning en burgemeesters. En het paapje dat naar de paus is genoemd vanwege een zekere gelijkenis in zijn verenkleed.
Aandacht voor de vrouw!
Vrouwelijke vogelnamen moet je met een vergrootglas zoeken: dan vind je het nonnetje (regelmatig te zien in de Nieuwe Droogmaking). Die naam verwijst dan ook nog eens naar het zwart-witte uiterlijk van het mannetje. Hoogste tijd dus voor een revolutie: breng de vrouw in de vogelnaam! De goudhaan wordt de goudkip, de winterkoning de winterkoningin. En lang leve de visdievegge!’
Bijdrage van Toine Andernach. Onlangs verscheen zijn boek Baardman & Boterkontje. De vogel en zijn naam dat via deze link is te bestellen.
Foto: Renata de Wit
